عملکرد رفتارى مساجد

مسجد تحت عنوان جای از دو جلوه و حیطه متعدد شامل است. به عبارت دیگر دو سیرتکامل اخلاق و رفتار مى‏تواند. در این جا ویژه متجلى گردد که در خصوص آموختن و تربیت و جهت دهى رفتارهاى فردى و جمعى اشخاص بسیار مؤثر میباشد. مسجد قبا مشهد هنگامى که انسانها به طور توده در درحال حاضر برگزارى مناسک و جاری ساختن فرایض می باشند، رفتارهاى جمعى و مورد قبول و عمومى ظواهر مى‏گردد. آدرس مسجد قبا مشهد هنگامى که انسانها به طور غیر جمعى و به طور فردى در مسجد ظواهر مى‏شوند، خویش به خویش به احتساب در دست گرفتن و بررسى رفتارهاى شخصى و فردى مى‏پردازند. ویژگى مسجد تحت عنوان یک جای در مقابل دیگر مکانها این میباشد. رزرو مسجد قبا مشهد که مسجد ماهیتاً خلال اینکه محلى براى تجمع و همبستگى جمعى میباشد و انسانها با حضور جمعى در آن به همبستگى رفتارهاى جمعى مى‏اندیشند، بلکه به صورت مکانى و موقعیتى و با التفات به نگاه خاص فردى که در آن جای حاضر مى‏گردد. شماره تلفن مسجد قبا مشهد خویش به خویش شخص را به باطن خویش ارجاع داده و آنچه را که در توده از طرح آن خودداری مى‏کرد، در موقعیت انفرادى به طرح آن مى‏پردازد و طرح این موضوعات و مسایل رفتارى و فکرى فردى بیشتر موقعیت اصلاح کنندگى و ترمیمى و کنترلى داراست.

بر این پایه مى‏توانیم بپذیریم که هم حضور جمعى در مسجد مى‏تواند، رفتارهاى مناسب جمعى را در ما برانگیزاند و هم حضور فردى مى‏تواند، اینگونه تأثیرى را به جاى بگذارد. در حالى که دیگر مکانها ممکن میباشد، یکى از این حالات تأثیرى را به جاى بگذارند

اما نکته قابل توجه این میباشد که ما آیین و مذهب را به ماهیت رابطه ها و نهادهاى اجتماعى مربوط بدانیم. در‌این حالت کارکرد اصلى آئین تهیه نیازها و کنشهاى انسانى از روش پشت گرمی به دستور مقدس و اتصال اشخاص از روش آئین‏ها و مناسک جمعى به تیم میباشد. به هر اکنون مسجد مى‏تواند به ساخت و تقویت رفتارهاى مورد قبول یاری کند. رفتارهایى که ممکن میباشد اعمال آن در جامعه معمول باشد، در مسجد ممکن میباشد نیکو نباشد. به این ترتیب کارکرد اصلی مساجد، تولید تمایز دربین رفتارهایى میباشد که در مدرسه های فیس مى‏دهند با رفتارهایى که در مساجد قابل قبولند. به عبارت دیگر براى ظهور و تجلى بعضى رفتارها لاجرم به موقعیتى مکانى به اسم مسجد نیاز میباشد.[٤٣]

مسجد با فراخوانى پیوسته مسلمان‌ها، روح توده گرایى، انعطاف و نظم پذیرى را در آنها تقویت مى‏نماید و داخل گرایى افراطى و بیگانگى از توده را از آن ها مى‏زداید.

اشخاصى که پیوسته به مسجد رفت و آمد دارا هستند، با اهل ایمان و نمازگزاران و اشخاص منظّم و متعبّد در معاشرت و رفت آمد میباشند. ایمان و تعهّد عملى آن‌ها در معرض رویت کرد سایر افراد قرار مى‏گیرد، و به یک میزان فردیّتى و اعتبار اجتماعى نیز دست مى‏یابند و قهراً این جهت در بخشید و ستدهاى اقتصادى، خانوادگى و بقیه رابطه ها اجتماعى و رفتارى آن ها ملاک اعتبار و اعتقاد و باور قرار مى‏گیرد.

«ما براى مسجد تحت عنوان یک جای خاص مى‏توانیم این بهره را قایل شویم که «با حضور در مسجد، بسیارى از واکنشها و رفتارهاى مناسب مى‏تواند متجلى گردد.» پس منفعت مسجد تحت عنوان یک جای ، اصولا ظهور یک عکس العمل و خلق میباشد خیر لزوماً در چگونگی آن، بدین ترتیب ما در یاددادن و تربیت اسلامى تماما به بعضى واکنشها و رفتارها در علم‏آموزان نیاز داریم که نمى‏توانند صرفا در دیگر مکانها چهره بدهند بلکه در مسجد میباشد که به اعتبار ماهیت و جوهر مکانى آن، آن رفتارها (چه در حوزه‌ شغل و چه در حوزه‌ تامل) ظواهر مى‏شوند. بدین ترتیب نقش مسجد، نقش تکمیلى و ایجادى در آنگاه ساخت‌و‌ساز و تقویت رفتارهاى مناسب میباشد خیر تنهاً نقش ثبت رفتارهایى که در مسجد صورت مى‏دهند.»[٤٤]